POWIATOWA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA
IM. JULIANA PREJSA
IM. JULIANA PREJSA
Chełmża to 16 tysięczne miasteczko położone w powiecie toruńskim na Pojezierzu Chełmińskim nad Jeziorem Chełmżyńskim w województwie Kujawsko-Pomorskim. Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliana Prejsa działa tu od 1946 roku. Jest dla społeczności lokalnej podstawową instytucją kultury. Placówka nasza w okresie minionych lat podlegała wielu transformacjom, związanym głównie z przekształceniami administracyjnymi. Biblioteka powoli, ale systematycznie rozwijała się, poszerzała również swoje włości. Dziś jest wyłącznym posiadaczem zabytkowego gmachu przy Rynku 4. W 1996 roku ważnym wydarzeniem w dziejach biblioteki były obchody 50-lecia powstania placówki oraz nadanie jej imienia. Jako patrona Biblioteki przyjęto Juliana Prejsa, (pseudonim Sjerp Polaczek - 1820-1904), polskiego wydawcę, dziennikarza i literata ludowego. Na frontonie bibliotecznego gmachu wmurowano granitową tablicę informującą o bibliotece i jej patronie. Sześćdziesięcioletnia działalność oraz zaangażowanie wielu pokoleń bibliotekarzy w pracę i w życie środowiska spowodowało, że biblioteka zmieniła się w centrum kultury i informacji. Decyzją Rady Miasta w 1998 roku w struktury Miejskiej i Rejonowej Biblioteki Publicznej włączono Chełmżyński Ośrodek Kultury. W wyniku ostatniej reformy administracyjnej kraju w 1999 roku Miejska i Rejonowa Biblioteka Publiczna, po podpisaniu porozumienia przez Władze Miasta Chełmży i Starostwo Powiatowe w Toruniu, zmieniła nazwę na Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną. Zasięgiem działania objęła 9 gmin (w tym 30 bibliotek): miasto Chełmża, gminy: Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka, Łysomice, Obrowo, Wielka Nieszawka, Zławieś Wielka. Wiele form pracy Biblioteki to przede wszystkim działania skierowane na upowszechnianie czytelnictwa i podkreślanie dużej roli książki, która jest niezastąpiona do dostępu współczesnej wiedzy. Biblioteka pełni nie tylko rolę wypożyczalni i czytelni, ale również integruje środowisko, skupiając wokół siebie grono wrażliwych odbiorców kultury.
Organizuje różne formy edukacji kulturalnej, oświatowej, promocje kultury i twórczości artystycznej, jak również twórców kultury związanych z naszym regionem, prowadzi wychowanie przez sztukę.
Organizuje spotkania i odczyty w zakresie edukacji.
Prowadzi działalność instrukcyjno - metodyczną i szkoleniową.
Redaguje i wydaje miesięcznik „Głos Chełmżyński” mówiący o wydarzeniach społecznych i kulturalnych miasta.
Wydaje publikacje związane z dziejami miasta.
Prowadzi działalność wydawniczą, wystawienniczą, czytelniczą, konkursową. Biblioteka współpracuje z władzami Miasta i Gminy, Starostwem Powiatowym z wydziałem promocji Urzędu Miasta, Wojewódzką Biblioteką Publiczną i Książnicą Miejską w Toruniu, Regionalnym Ośrodkiem Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego w Toruniu, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Galerią Twórczości Dziecka, Toruńskim Towarzystwem Kultury i Chełmżyńskim Towarzystwem Kultury, Toruńskim Wydawnictwem Adam Marszałek, Ośrodkiem Turystyki i Sportu, Związkiem Emerytów i Rencistów, Związkiem Kombatantów, Towarzystwami Muzycznymi, szkołami, przedszkolami, klubami sportowymi oraz zakładami pracy. Jako placówka kulturalna, edukacyjna i informacyjna pełni ważną funkcję w mieście.
Organizuje różne formy edukacji kulturalnej, oświatowej, promocje kultury i twórczości artystycznej, jak również twórców kultury związanych z naszym regionem, prowadzi wychowanie przez sztukę.
Organizuje spotkania i odczyty w zakresie edukacji.
Prowadzi działalność instrukcyjno - metodyczną i szkoleniową.
Redaguje i wydaje miesięcznik „Głos Chełmżyński” mówiący o wydarzeniach społecznych i kulturalnych miasta.
Wydaje publikacje związane z dziejami miasta.
Prowadzi działalność wydawniczą, wystawienniczą, czytelniczą, konkursową. Biblioteka współpracuje z władzami Miasta i Gminy, Starostwem Powiatowym z wydziałem promocji Urzędu Miasta, Wojewódzką Biblioteką Publiczną i Książnicą Miejską w Toruniu, Regionalnym Ośrodkiem Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego w Toruniu, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Galerią Twórczości Dziecka, Toruńskim Towarzystwem Kultury i Chełmżyńskim Towarzystwem Kultury, Toruńskim Wydawnictwem Adam Marszałek, Ośrodkiem Turystyki i Sportu, Związkiem Emerytów i Rencistów, Związkiem Kombatantów, Towarzystwami Muzycznymi, szkołami, przedszkolami, klubami sportowymi oraz zakładami pracy. Jako placówka kulturalna, edukacyjna i informacyjna pełni ważną funkcję w mieście.
Należy do zasłużonych działaczy pomorskich, którzy w czasie zaboru pruskiego skutecznie piórem i sercem bronili polskości naszego regionu. Jedna z najoryginalniejszych postaci wśród wybitnych patriotów i pisarzy ludowych w naszym regionie. Julian Prejs ps. „Sjerp-Polaczek” był wydawcą, pomorskim literatem, publicystą, drukarzem i działaczem. Pisywał i wydawał śpiewniki, gazety, kalendarze i broszurki, które ilustrował oryginalnymi drzeworytami. Poza twórczością zajmował się również pracami przekładowymi dla toruńskiego księgarza i wydawcy Ernesta Lambecka.
Działalność Juliana Prejsa rozdziela się na kilka miejscowości, głównie na Toruń, poza tym Poznań, Chełmno, Inowrocław, Bydgoszcz.
W Chełmży działał od października 1849 r. do czerwca 1850 r. W założonej „Drukarni Polsko-Ludowej” wydaje pismo „Biedaczek”. Ponadto w 1850 r. drukuje w tej samej drukarni opowieści „Doktor Morcinek”, „Kasper Karliński” i „Śmierć zdrajcy-Potwora”.
Wybitny działacz narodowy, redaktor, wydawca, obrońca języka polskiego służył szerokim kręgom ludu ziemi Chełmińskiej Pomorza Gdańskiego i Kujaw.