Telesfor Kaczmarek
Pracowitość, słowność, solidność
Najdłużej działającym zakładem fotograficznym w Chełmży o bardzo bogatej tradycji jest atelier rodziny Kaczmarków. Początki zakładu w Chełmży sięgają roku 1932, a zainteresowanie fotografią założyciela zakładu Telesfora sięga lat 1924 – 1932. Firma rodzinna Kaczmarków działa na chełmżyńskim rynku fotograficznym 90 lat. W tym przypadku w stu procentach sprawdza się powiedzenie, że historię tworzą ludzie. Nie tylko tę historię, która związana jest z funkcjonowaniem zakładu i jego dziejami, ale historię zmieniających się czasów, ubiorów często ukazywanych poprzez zdjęcia. Dodatkowo wszystko to jest wsparte zmianami w technice fotografii poprzez klisze szklane aż do zdjęć cyfrowych. Czas płynie, zmieniają się aparaty fotograficzne, zmienia się również ciemnia. Tradycyjną ciemnię pachnącą różnymi chemikaliami zastąpiły maszyny, w których za sprawą naciśnięcia kilku guzików można wywołać zdjęcie niemal natychmiast. Taki przekrój historii połączonej z doświadczeniem można zobaczyć i trzeba docenić w zakładzie rodziny Kaczmarków w Chełmży.
Założycielem rodzinnej firmy był Telesfor Kaczmarek urodzony 1 stycznia 1902 r. w Grabiu niedaleko Torunia. Początkowo jednak Telesfor Kaczmarek rozpoczął pracę w Urzędzie Pocztowym w Toruniu. Trwała ona dwa lata. (1918 – 1920). Nie było to jednak wystarczająco dobre zajęcie dla T. Kaczmarka i wraz z początkiem 1921 r. rozpoczął naukę zawodu fotograficznego zakończonego egzaminem czeladniczym w styczniu 1924 r. Od 15 stycznia do 1 października 1924 r. zatrudniony był jako czeladnik w toruńskim atelier u swego starszego brata Edwarda przy ul. Podmurnej. Prace w zawodzie fotografa przerywa mu powołanie do służby wojskowej, którą odbywał w 4 pułku lotnictwa w Toruniu w okresie od 2 października 1924 r. do 20. Listopada 1925 r. Po odbyciu służby wojskowej kontynuuje pracę jako czeladnik, natomiast w 1928 r. otworzył w Grudziądzu swój pierwszy własny zakład fotograficzny. Atelier Telesfora Kaczmarka mieściło się przy ul. Toruńskiej. W roku 1932 Telesfor Kaczmarek przeprowadził się do Chełmży otwierając pierwotnie swój zakład przy ul Chełmińskiej. Atelier przy ul. Chełmińskiej funkcjonowało do roku 1936. Rok później fotograf przeniósł zakład przy ul. Rynek Garncarski 2, gdzie znajduje się on do dziś. Telesfor Kaczmarek prowadził samodzielnie zakład również podczas okupacji hitlerowskiej do roku 1943. W czasie od 1 września 1944 r. do 24 grudnia 1945 r. służył w II Korpusie Polskim gen. Władysława Andersa we Włoszech. Po II wojnie światowej powrócił do zawodu, rozpoczynając pracę jako fotograf od 1 stycznia 1946 r. Samodzielną działalność fotograficzną prowadził aż do przejścia na emeryturę w 1967 r. Zmarł 7 maja 1986 r.
Po odejściu na emeryturę Telesfora Kaczmarka zastąpił jego syn Henryk ur. 29 stycznia 1930 r. w Grudziądzu. Był absolwentem Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Chełmży, którą ukończył w 1948 r. Naukę w zawodzie fotografa pobierał w firmie ojca. Egzamin czeladniczy zdał w 1949 r. i od tego czasu został zatrudniony jako czeladnik w rodzinnym atelier. Papiery mistrzowskie uzyskał składając egzamin przed Izbą Rzemieślniczą w 1968 r. Od 1965 r. z Henrykiem Kaczmarkiem współpracował jego młodszy brat Jerzy ur. 24 lipca 1941 r. Ukończył on Liceum Ogólnokształcące w Chełmży, natomiast egzamin czeladniczy złożył w sierpniu 1965 r. przed toruńską komisją egzaminacyjną Izby Rzemieślniczej.
Zdjęcia rodziny Kaczmarków stanowią bogatą kolekcję przedstawiającą zmieniającą się Chełmżę, historię architektury, mody oraz postęp towarzyszący ciągle zmieniającej się fotografii.
Zaraz po II wojnie światowej zakład musiał „obsłużyć” sporą liczbę mieszkańców, która podobnie jak u Adeli Drążkowskiej potrzebowała zdjęć do różnego rodzaju dokumentów.
Domeną Kaczmarków stały się zdjęcia poza zakładem. Często fotografowali ludzi oraz uroczystości kościelne takie jak śluby czy pogrzeby oraz wydarzenia mające miejsce w Urzędzie Stanu Cywilnego. Dodatkowo fotografowie Henryk i Jerzy często angażowali się w zdjęcia szkolne przede wszystkim grupowe na zakończenie roku. Fotografie rodziny Kaczmarków, a także Adeli Drążkowskiej stanowią nieocenione źródło informacji do badań nie tylko nad dziejami chełmżyńskiej fotografii, ale także do badań na historią ciągle zmieniającego się naszego miasta.
Telesfor Kaczmarek zapisał się w historii chełmżyńskiej fotografii jako wzór pracowitości, słowności i solidności. Ta dewiza funkcjonuje w rodzinie do dnia dzisiejszego. Po odejściu na emeryturę T. Kaczmarka dwaj bracia Henryk i Jerzy wprowadzają wiele innowacji idąc z postępem dynamicznie rozwijającej się fotografii. Henryk doskonaląc swe umiejętności i poprzez systematyczne dokształcanie się czytając zawodową literaturę polską i niemiecką wprowadził wiele udogodnień i nowoczesnych pomysłów. Zajmował się często fotografią plenerową, w związku z tym zachowało się na kliszach bogate archiwum przedstawiające najważniejsze wydarzenia w mieście. Jerzy Kaczmarek natomiast zmienił wystrój pracowni i atelier, a także wspólnie z bratem rozpoczął początkowo eksperymenty z fotografią kolorową dokumentując najważniejsze wydarzenia w Chełmży lat 60 XX wieku. Bracia Henryk i Jerzy początkowo prowadzili zakład w ciężkich czasach, kiedy brakowało wszystkiego. Materiały fotograficzne takie jak: filmy i chemikalia do wywoływania oraz sprzęt trzeba było przywozić z Torunia, Bydgoszczy i Grudziądza.
Po przejściu na emeryturę Henryka Kaczmarka w 1990 r zakład przejął jego młodszy brat Jerzy i został samodzielnym właścicielem. Przejmuje dewizę rodzinną czyli: terminowo, tanio, solidnie. Solidność rzecz niezwykle ważna w fotografii ma odzwierciedlenie w pracy najmłodszego przedstawiciela rodziny Kaczmarków, Ryszarda. Jest on synem Jerzego, który od chwili przejścia na emeryturę cały czas pomaga synowi w pracowni i atelier.
Ryszard Kaczmarek ukończył w 1993 r. specjalistyczne technikum w Bydgoszczy. Do chwili obecnej kontynuuje rodzinne tradycje, a także pasję fotografowania przekazywaną z pokolenie na pokolenie.
Zakład fotograficzny rodziny Kaczmarków działający w Chełmży od 90 lat jest jedną z najstarszych lub najstarszą w mieście firmą rodzinną istniejącą bez względu na czynniki zewnętrzne. Jest to przykład solidnej pracowitości, rzetelności, a co najważniejsze wielkiej pasji do robienia zdjęć i satysfakcji z efektów swojej pracy. Za 90 lat działalności i za wykonaną pracą należy się wielki szacunek.